SEDAM SVETSKIH CUDA

Kineski zid
Kineski zid, jedno od sedam svetskih čuda, najveća je drevna vojna fortifikacija u svijetu čija je izgradnja najduže trajala. Prema najnovijim podacima, Kineski zid je dug više od 7000 kilometara. On je 1987. upisan u Listu svetske kulturne baštine.

Inače Kineski zid je počeo da se podiže u devetom vijeku pre naše ere. Tadašnje vlasti u centralnoj Kini radi odbrane od nasrtaja severnih nacionalnosti, dogradile su zid da spoje postojeće pogranične kule i tvrđave tako da je postepeno nastao dugi zid. Kasnije u periodu Proleća i jeseni (770-476 pre n.e.) i periodu Zaraćenih kraljevina (475-221 pre n.e.), vladari su se žestoko otimali za hegemoniju, tako da međusobni ratovi nisu imali kraja. Neki vladari su koristeći planinske visove, podigli u pograničnim oblastima zidove. Godine 221. pre naše ere, Ćinšihuang, imperator prve kineske dinastije Ćin je objedinio Kinu i spojio odgovarajuće zidove na severu Kine da formira na planinskim grebenima veličanstvenu pograničnu fortifikaciju za odbranu od napada konjice nomadskih nacionalnosti iz prostrane mongoslke stepe. Već tada je kineski zid dug više od 5,000 kilometara. Zatim, dinastija Han koja je nastavljajući dinastiju Ćin , produžila je kineski zid na više od 10,000 kilometara. U kasnijem periodu od 2000 godina, vladari svih kineskih dinastija su manje-više dogradili kineski zid, čija je ukupna dužina premašila 50,000 kilometara, više nego dovoljno da opaše Zemljinu kuglu za jedan krug.

Kineski zid koji se sada pominje, u stvari je zid renoviran u dinastiji Ming（1368-1644）. On počinje na zapadu kod prevoja Điajuguan u kineskoj provinciji Gansu i završava se na istoku kod prevoja Šanhaiguan na morskoj obali u provinciji Ljaoning. Prolazi preko 9 provincija, gradova pod direktnom centralnom upravom i autonomnih pokrajina, ukupna dužina mu je 7300 kilometara. To je odbrambeni objekat podignut na brdsko-planinskim područjima, pruža se na veoma složenom reljefu, prolazi preko pustinje, stepe i močvara. Graditelji zida su saglasno reljefu primenili na zidanju različitu i svojstvenu strukturu, zid je tako postao jedan od najboljih odraza pameti predaka kineskog naroda.

Kineski zid se pruža niz talasaste grebene, ispod zida su strme spoljne padine. Zid i planine se međusobno udružuju i dopunjuju. Pod starovremenskim vojnim uslovima, bilo je gotovo nemoguće da se vojska popne kroz opasan reljef do ispod samog zida i zatim otuda povede ofanzivu na zid. Zid je podignut spolja od ogromnih opeka i odsečenih kamenih blokova, a punjen iznutra kamenicama i zemljom. Visok je oko 10 metara, na vrhu širok četiri-pet metara, dovoljno za hod četiri konja uporedo, udobno za manevrisanje vojske i prevoz žita i oružja. Sa unutrašnje strane zida su sazidane odgovarajuće kamene stepenice i hodnici. Na svakih nekoliko stotina metara je podignuta po jedna kula odnosno toranj za prenos dimnog signala. Kule su podesne za smeštaj oružja i žita i za odmor pograničara. Kad je stigla neprijateljska vojska, kule su se koristile kao odbrambeno utvrđenje, a u tornjevima se dimilo od zapaljenog sena da gusti dim preko niza tornjeva brzo prenosi alarmni dimni signal o neprijateljskoj ofanzivi.

Kineski zid poseduje vrhunsku istorijsko-kulturnu i turističku vrednost. U Kini se često kaže: Ko nije bio na zidu, taj ne može biti ocjenjen za junaka. I domaći i strani gosti, među kojima i lideri stranih zemalja, svi se osjećaju počašćenim što su mogli da se popnu na zid. Ostaje sada nekoliko bolje očuvanih sektora, to su Badalin, Simatai i Mutianju u Pekingu, Šanhaiguan na istočnom kraju zida koji je nazvan prvim prevojem u Kini, i Điajuguan na zapadnom kraju u provinciji Gansu. Svi ovi sektori su veoma posjećene turističke atrakcije kroz cijelu godinu.

Zid ja dugačak 2450 km, visok 16m, a širok od 5 do 8m. Predstavlja jedinu građevinu na Zemlji koja se može vidjeti iz svemira:
Kineski zid je oličenje uma i truda miliona radnih ljudi u drevnoj Kini. Zid je funkcionisao hiljadu godina, još uvijek nije pao. Kineski zid po svojoj milenijumskoj veličini i besmrtnom čaru odavno je postao simbolika krvnog srodstva i nacionalnog karaktera kineske nacije.

Taj Mahal

Grobnica jedne velike ljubavi


Taj Mahal se nalazi u Agri, sjeverna Indiji, mjestu udaljenom tri sata od Delhija. Predstavlja unikatan spomenik svjetske kulturne baštine i najljepši primjer islamske arhitekture iz razdoblja Mogulske dinastije, koja je vladala Indijom od 1526. do 1858. godine. Najvažniji dio kompleksa Taj Mahala jest mauzolej koji je mogulski šah Jahan

dao podići oko 1640. godine za svoju ženu, kraljicu Mamtuz Mahal, koja je umrla na porođaju njihovog četrnaestog djeteta.Izgradnja je trajala 22 godine. Njega je izgradio perzijski arhitekt Ustad 'Isa, u cijelosti od bijelog mramora, ukrašenog dragim kamenjem. Kupola veličanstvene grobnice uzdiže se 61 metar iznad zemlje, s četiri manje bočne kupole, a na rubovima velike platforme građevine nalaze se četiri minareta. Ovaj mauzolej, elegija u bijelom mramoru, kako ga nazivaju, svjedočanstvo je ekstravagantne privrženosti voljenoj ženi koja je umrla na porođaju, a priča o ovom vladarskom ljubavnom paru stavlja se uz bok s pričom o Antoniju i Kleopatri, Abelardu i Heloizi Ta ljubavna priča i jedinstven vizualni doživljaj ovog zdanja privlači milione turista iz cijelog svijeta u sjevernu Indiju, ali također i muslimane hodočasnike, koji u Taj Mahalu obavljaju molitvu. Po svojim arhitektonskim obilježjima, Taj Mahal predstavlja jednu od najznačajnijih karakteristika islamske arhitekture, njezinu sposobnost inkorporiranja formi različitog porijekla u jedinstven i originalan sklop.

Mnogi zbog toga ovaj spomenik ne vide samo kao veličanstveno svjedočanstvo ljubavi, već i sinteze različitih strukturalnih tradicija: perzijskih, centralnoazijskih i predmogulskih indijskih. Među elemente koji se mogu pripisati perzijskoj tradiciji spada veliki park ispred samog mauzoleja, podijeljen na četiri površine, chaharbagh, koji, zapravo, predstavlja metaforu Raja, rajske bašte, a zatim i nepravilni oktogonalni tlocrt i oblik lučnih otvora mauzoleja. Drugi, pak, elementi, upućuju na tradicije iz gradnji hinduskih hramova predmogulskog perioda, kao što su chhatris, oblici završetaka tornjeva i kupola, guldastas, cvjetni elementi u dekoraciji, i motiv preokrenutog lotosa u ukrašavanju gornjih dijelova građevine. Ipak, najviše zadivljuje sklad proporcija u kojima je izveden cijeli kompleks Taj Mahala.

U savremenom dobu, spomenik je ugrožavalo zagađenje iz stotina obližnjih fabrika, zbog čega je obavljeno veliko čišćenje, i Tadž Mahal je uvršten u listu svetskog nasleđa organizacije Ujedinjenih nacija za obrazovanje, nauku i kulturu (UNESCO).



Gradilo ga je 400 radnika i 12 arhitekata. Posle završetka gradnje radnicima su odsečeni svi prsti, a arhitektama samo palčevi usled straha da ne bi nekad sagradili građevinu ni blizu lepu kao Taj. Olakšavajuća okolnost je da su bili plaćeni dovoljno za komotan život do kraja života.

Aja Sofija
Hagia Sophia - Crkva svete mudrosti


Crkva Aja Sofija (Sveta Sofija) pravo je remek-delo Vizantijske arhitekture.Aja Sofija (Crkva Svete mudrosti) je bila najveća crkva prijašnjem Istočnom Rimskom Carstvu. Sagrađena u doba cara Justinijana u Carigradu, Aja Sofija , jedno od najvećih graditeljskih dostignuća. Prvu crkvu na tom mjestu koju je započeo car Konstantin, bila je razrušena usred pobune 532., kada je Justinijan zamalo izgubio prijestolje. No on ju je odmah dao ponovno izgraditi. Ponovno je izgrađena za samo pet godina (537.) i odmah je dostigla svjetsku slavu. To je bila najpoznatija crkva u hrišćanstvu skoro 900 godina. Gradili su je Antemije iz Trala i Izidor iz Mileta. Nakon turske pobjede 1453. crkva je pretvorena u džamiju, a izvana su dodana četiri minareta.Mozaici koji su postojali u crkvi prekriveni su vapnom. Čuvene freske su istrugane i prekrečene (sada postoje samo ostaci nekoliko predivnih mozaika Bogorodice sa Isusom Hristom), a potom je svaki sultan dodao nešto što je tipično za arapsku umetnost. Ostatak građevine ostao je netaknut. Aja Sofija je prva kupola na pandantivima koja je bila izgrađena do tog razmjera, pa je zato od velikog značenja za sve vizantske građevine, kao i kasnije one na zapadu. Aja Sofija je 1935. g (ulaz 15 lira), godine pretvorena u muzej

Stubovi su joj od najvrednijeg mermera iz Mramornog mora, Nikeje i Južne Afrike i u jednom od tih stubova postoji šupljina u koji stavite palac, okrenete ga za 360 stepeni i zamislite želju. Kažu, garantovano se ispunjava.

Aja Sofija bila je nekako trn u oku svim sultanima, pa je jedan od njih Sultan Ahmet pozvao najpoznatijeg arhitektu i rekao mu da naspram Aja Sofije izgradi džamiju, koja bi bila veća i bogatija od Aja Sofije.

- Sultan mu je rekao da minareti budu zlatni, a arhitekta je bio nagluv pa je, umesto alten (zlatan), shvatio da je sultan rekao alt (šest) i izgradio jedinu džamiju sa šest minareta u Istanbulu - Plavu džamiju iliti Džamiju sultan Ahmeta Prvog. Postoji verovanje da, kad je sultan video da minareti nisu od zlata, pozvao je arhitektu i naredio da mu odseku ruke do lakata.

Zanimljivosti…

Na njenoj izgradnji radilo je preko 10000 radnika pet godina (532-537).Njena unjutrašnjost ogromna 70 x 75 metara. Četiri ogromna stuba nose kupolu prečnika 32metra na visini od 65 metara.
Fondacija »Sedam novih svjetskih čuda«, utemeljena u Švicarskoj, uvrstila je istanbulsku Aju Sofiju u najuži izbor za sedam novih svjetskih čuda, piše u četvrtak turski tisak. Kako prenosi list Hurriyet, na spisku švicarske fondacije nalazi se ukupno 21 objekt iznimne arhitektonske i povijesne vrijednosti. Švicarski projekt je dio nastojanja da se sačuvaju remek djela svjetskog civilizacijskog i kulturnog naslijeđa. Glavni konkurenti Aji Sofiji su Veliki kineski zid, britanski Stonehenge, antički grad Petra u Jordanu, rimski Koloseum, indijski Taj Mahal, atenska Akropola i kambodžanski hram Angkor. U ravnopravnu konkurenciju uključena su i znatno »mlađa« arhitektonska zdanja poput Eiffelovog tornja i newyorškog Kipa slobode.

Hramovi u Bangkoku



Wat Po

Sve što Orijent i Daleki istok mogu pružiti premašuje 17000 budističkih svetišta u zemlji Sirikit. Hramovi Tajlanda su veseli iraskošni. 400 najljepših nalazi se u glavnom gradu Bangkoku na rijeci Menam.

Fantastičan svijet budističkih mitova počiva u imenima hramova Bangkoka.

Jedan od najljepših medju njima je Wat Po. Svoje ime «Hram Smokvinog drveta» zahvaljuje jednom smokvimom drvetu koje se zeleni u njegovim zidinama. Navodno je nekoć Budha pod njim bio nadahnut.

Wat Po je zapravo grad hramova, lavirint dvorana, kapela, tornjeva teraasa i monaških ćelija, u kojima bi se bez vodiča čovjek sigurno mogo izgubiti.

U Wat Pou se nalazi galerija sa 394 kopije Budhe kao i pozlaćeni 49m visok kip «mirujućeg Bude».

Sve hramove čuvaju likovi čuvara sa ljutitim demonskim izrazom lica. Isto vrijedi i za Wat Fra Keo, »Hram Smaragdnog Budhe». U njemu se smješka jedan 60cm visok kip Budhe od žada čija je glava načinjena od jednog golemog smaragda. Taj kip je narodna svetinja Tajlanda.

Kralj ulazi u hram tri puta u godini da bi po prastarom obredu promijenio odjeću pretrpanu dragim kamenjem na kipu.

Wat Arun

Pagoda Švedagon

Budhin najljepši hram

U glavnom gradu Mijanmara, Jangonu (bivši Rangun) nalazi se najljepša građevina budhizma.. Pagoda Švedagon je prekrivena sa 8.688 ploča masivnog zlata optočenih sa 5.448 dijamanta i 2.317 rubina, safira i topaza. U središtu pagode ugrađen je veliki smaragd koji odražava prve i poslednje sunčeve zrake.

Ispod velike kupole pagode nalazi se kovcčeg sa osam Budinih kosa. Ko prvi put stoji pred tom " katedralom budizma" svata zašto su se prvim posjetiocima Azije onih sedam svjetskih čuda starog svijeta, u usporedbi s čudima Azije činili skromnima. Poput blistavog zlatnog brda izrasta glavna pagoda. Ona je sve što sja od zlata. Za to se pobrinuo Mindon Min, vrlo darežljiv vladar Stražnjoindijskog kraljevstva. 1871. dao je pokriti glavnu kupolu najvećeg svetišta svoje države pločama zlata. To ga je koštalo ništa manje od milion i po zlatnih maraka.Vrh pagode je ukrašen hiljadama dragog kamenja, rubiunim , smaragdima, dijamantima.

Medjutim to nije razmetljivost nekog dobrostojećeg naroda nego izraz jednog posebnog duhovnog mišljenja, kada je riječ o budizmu materijalna vrijednost podliježe duhovnoj.

Sve pagode u Mianmaru bile su osnovane od nekog bogataša koji je bio i pobožan. I danas je uobičajeno da mianmarci potkraj života izgrade pagodu.

Pagodu Švedagon na svim uglovimna i krajevima čuvaju dražesni kipovi duhova i vila.Vjeruje se da oni još uvijek lebde u vazduhu i sređuju ljudsku sudbinu. Da bi ljudi pobudili njihovu pažnju, vjernici udaraju na terasi hrama u zvončiće kojjih tamo ima na stotine.

POBEDNICI
Koloseum, Rim, Italija

Statua Hrista spasitelja, Rio de Žaneiro, Brazil

Petra, Jordan

Tadž Mahal, Indija

Veliki kineski Zid

Čičen Ica, Jukatan, Meksiko

Maču Pikču, Peru