DOGODILO SE NA DANASNJI DAN

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 13. maj

1643. - Veliki zemljotres u Santjagu (Čile) usmrtio je trećinu stanovništva grada.

1798. - Rođen je srpski slikar Konstantin Danil, jedan od najvećih srpskih slikara 19. veka, predstavnik srpskog bidermajera. U stilu i tehnici bliskim bečkim klasicistima radio je ikonostase (najznačajniji su u Uspenskoj crkvi u Pančevu i u eparhijskoj crkvi u Temišvaru), portrete, mrtvu prirodu, kompozicije. Dostigao je pravo majstorstvo kao portretista, ispoljavajući izuzetnu umetničku snagu i plemenitost kolorita, pogotovo u periodu oslobađanja stega stilizacije, kad je modelovao slobodnije i težio psihološkoj analizi, što je naročito upečatljivo u portretima "Pavle Kengelac" i "Umetnikova žena".

1830. - Ustanovljena je Republika Ekvador. Prvi njen predsednik bio je Juan Jose Flores.

1835. - Osnovana je prva strana ambasada na Havajima.

1848. - Skupština predstavnika 175 crkvenih opština vojvođanskih eparhija, zajedno s delegatima iz Srbije, izabrala je u Sremskim Karlovcima mitropolita Josifa Rajačića za partijarha, a pukovnika Stevana Šupljikca za vojvodu. Skupština je istakla i pravo Srba u Austriji i Ugarskoj na autonomni politički i kulturni razvoj, a 15. maja proglasila je Srpsku Vojvodinu, koja je obuhvatala Srem, Vojnu Krajinu u Sremu, Baranju i Bačku s bečejskim i šajkaškim okruzima i Banat s Vojnom Krajinom i kikindskim okrugom. Proklamovan je savez Srpske Vojvodine sa Slavonijom, Hrvatskom i Dalmacijom. Austrijska i mađarska vlada proglasile su odluke Majske skupštine nezakonitim, ali je austrijski ustav od 4. marta 1849. potvrdio osnivanje Srpske Vojvodine i Tamiškog Banata, u koje su uključeni Bodroška, Torontalska, Tamiška i Krašovska županija i Rumski i Iločki okrug Sremske županije. Vojvodina je dobila status posebne upravne teritorije, a austrijski car dobio je titulu velikog vojvode. Austrija je 27. decembra 1860. ukinula Srpsku Vojvodinu i priključila je Ugarskoj.

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 13. maj

1851. - Rođen je srpski pisac Laza Lazarević, jedan od najboljih srpskih realista. Prava je završio u Beogradu a medicinu u Berlinu. Napisao je samo devet pripovedaka, a jedna od njih - "Švabica" - fragmentarno je sačuvana. Mada obeležene patrijarhalnim pogledima na život, njegove pripovetke - sažete, s veoma snažnom unutrašnjom dramatikom - imaju klasičnu vrednost. Prevodio je ruske pisce Nikolaja Gogolja i Alekseja Pisemskog, ruskog književnog teoretičara Nikolaja Černiševskog, kao i francuskog pisca Ežena Srkriba (Eugene Scribe). Kao lekar, učestvovao je u organizaciji saniteta u Srbiji i objavio 54 rada u stručnim medicinskim časopisima, od kojih neki imaju izuzetan značaj. Ostala dela: "Prvi put s ocem na jutrenje", "Sve će to narod pozlatiti", "Vetar", "Na bunaru", "Školska ikona", "On zna sve", "U dobri čas hajduci", "Verter".

1862. - Rođen je srpski pisac Janko Veselinović, realista i romantik narodnjak, prevashodno slikar mačvanskog sela, koje je opisivao s mnogo ljubavi, idealizujući patrijarhalni život. Odlično je poznavao srpski jezik i vešto ga koristio u romanima, pripovetkama i pozorišnim komadima. Dela: romani "Hajduk Stanko", "Junak naših dana", "Borci", zbirke pripovedaka "Slike iz seoskog života", "Od srca srcu", "Rajske duše", "Zeleni vajati", "Male priče", "Seljanka", pozorišna igra s pevanjem "Đido" (s Dragomirom Brzakom), komad "Potera" (s Čiča-Ilijom Stanojevićem).

1881. - Rođen je srpski socijalista Dimitrije Tucović, vođa socijalističkog pokreta u Srbiji, pacifista, tj. vatreni protivnik rata, mada se kao rodoljub borio u oslobodilačkim ratovima Srbije od 1912. do pogibije 1914. Predvodio je u aprilu 1903. demonstracije u Beogradu protiv režima kralja Aleksandra Obrenovića i potom je morao da emigrira u Beč. Po povratku u otadžbinu, posle Majskog prevrata 1903, uređivao je "Narodne novine". Sekretar Srpske Socijaldemokratske partije postao je 1908, a teorijski časopis "Borba" pokrenuo je 1910.

1887. - U Beogradu je osnovana Provizorna opservatorija Velike škole, čiji je rad omogućio izradu desetina naučnih radova koji su poslužili kao osnova za istraživanja klimatskih uslova. Kada je 1947. osnovan Republički hidrometeorološki zavod Srbije , Opservatorija je postala njegov sastavni deo.

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 13. maj

1888. - U Brazilu je ukinuto ropstvo.

1931. - Umro je srpski kompozitor i horovođa Josif Marinković, član Srpske kraljevske akademije, koji je najveći deo stvaralaštva posvetio herojskoj romantičarskoj muzici, znatno je obogativši u tehničkom i izražajnom pogledu. Njegove solo pesme i mnoge horske kompozicije uz pratnju klavira poseban su doprinos srpskoj muzici. Završio je Orguljašku školu u Pragu, a u Beogradu je bio dirigent pevačkog društva "Obilić". Dela: horske kompozicije "Narodni zbor", "Junački poklič", "Kola", "Potočara", "Zadovoljna reka", solo pesme "Čežnja", "Kaži mi, kaži, Stojanke", crkvena muzika "Liturgija", "Pomen", "Carju nebesni", "Opelo".

1940. - Vinston Čerčil, britanski premijer, održao je čuveni govor u kojem je rekao da nema šta drugo da ponudi do "krv, suze i znoj".

1946. - U SAD-u je 58 čuvara iz logora Mathauzen osuđeno na smrt.

1950. - Diner's Club izbacio je svoje prve kreditne kartice.

1952. - Pandit Nehru postao je premijer Indije. On je posle Gandija najznačajniji borac za oslobođenje Indije od kolonijalnog ropstva.

1966. - Rolingstonsi su izdali album "Paint it Black".

1970. - Premijerno je prikazan film Bitlsa "Let it Be".

1979. - Iranski šah i njegova porodica u Teheranu su osuđeni na smrt.

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 14. maj

- Danas je praznik Sveti prorok Jeremija. Rođen je šest vekova pre Hrista nedaleko od Jerusalima. Počeo je da prorokuje u svojoj 15. godini. Stalno je proganjan jer je prorokovao mnoge nesreće carevima i velikašima zbog njihove vere u lažne idole i prinošenja dece na žrtvu tim idolima. Prorekao je skori pad Judejskog carstva. Jevreji su Jeremiju kamenovali u Misuru i tu je i sahranjen. Po predanju, car Aleksandar Veliki posetio je grob proroka Jeremije i naredio da mu se telo prenese i sahrani u Aleksandriji.

1610. - Ubijen je Anri IV, prvi vladar iz mlađeg ogranka francuske dinastije Burbona.

1643. - Francuski kralj Luj XIV, poznat kao "kralj Sunce", došao je na presto. Maksimalno je ojačao francuski apsolutizam, vodio mnoge ratove da bi obezbedio francusku hegemoniju u Evropi (npr. rat za Špansko nasleđe), sagradio Versaj i bio mecena mnogih književnika i umetnika.

1787. - U Filadelfiji su se okupili delegati radi izrade američkog ustava.

1811. - Paragvaj je dobio nezavisnost od Španije.

1878. - Prvi put je prodat vazelin, registrovan kao zaštitni znak za petrolejski žele.

1904. - Olimpijada je prvi put održana u SAD-u, u Sent Luisu.

1908. - Izveden je prvi putnički let avionom.

1932. - U Njujorku je održana parada pod nazivom "Mi hoćemo pivo". U to vreme je u SAD-u bila sprovedena prohibicija, tj. zabrana proizvodnje, prodaje i upotrebe alkohola, koja će biti ukinuta tek 1933.

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 14. maj

1932. - Umro je srpski političar, ekonomista, diplomata, istoričar i pisac, Čedomilj Mijatović, član Srpske kraljevske akademije, utemeljivač Narodne banke Srbije, profesor ekonomije na Velikoj školi u Beogradu. Između 1873. i 1889. bio je više puta ministar inostranih poslova i ministar finansija. Kao šef srpske diplomatije, potpisao je s Austrougarskom 1881. Tajnu konvenciju, a kao ministar finansija uveo je dinar kao novčanu jedinicu Srbije i metarski sistem mera. Odlučujuće je doprineo izgradnji železnica u Srbiji i uključivanju Srbije u svetske finansijske tokove. Prvi je u Srbiji počeo sistematski da izučava privrednu istoriju. Posle pada dinastije Obrenović 1903, napustio je Srbiju i otišao u London, gde je živeo do smrti 1932.

1940. - Nacisti su bombardovali Roterdam, nakon čega se Holandija predala Nemačkoj.

1944. - Generali Rommel, Speidel i Von Stlpnagel neuspešno su pokušali da izvedu atentat na Hitlera.

1955. - Potpisan je Varšavski pakt, od strane SSSR-a, Bugarske, Albanije, Čehoslovačke, Istočne Nemačke, Mađarske, Poljske i Rumunije, kao savez o saradnji i uzajamnoj pomoći.

1963. - Kuvajt postaje 111. članica OUN.

1969. - Abortus i kontracepcija legalizovani su u Kanadi.

1986. - Institut za ratna dokumenta objavljuje kompletan dnevnik Ane Frank.

1998. - Umro je Frenk Sinatra, američki glumac i pevač, u 82-oj godini života. Nagrađen je Oskarom za ulogu u filmu "Odavde do večnosti". Ostali filmovi: "Reči i muzika", "Čovek sa zlatnom rukom", "11 Okeanovih"...

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 15. maj

1567. - Marija Stjuart, škotska kraljica (1560-1567), udala se za Botvela, ubicu svog drugog muža.

1610. - Francuski parlament naimenuje Luja XIII za novog kralja. On je vladao do 1643, a kasnije je, uz pomoć kardinala Rišeljea, zaveo apsolutizam u Francuskoj, ugušio ustanak hugenota i stupio u tridesetogodišnji rat.

1618. - Johan Kepler otkrio je zakon o harmoniji, koji će biti objavljen u delu "Harmonices mundi" 1619, gde je izložen i Keplerov treći zakon o planetarnom kretanju.

1672. - U Masačusetsu je donet prvi copyright zakon (Zakon o autorskom pravu).

1800. - Engleski kralj Džordž III preživeo je i drugi pokušaj atentata.

1859. - Rođen je Pjer Kiri, francuski fizičar i hemičar. On je sa svojom ženom Marijom 1898. godine otkrio radioaktivne elemente polonijum i radijum i dokazao da radioaktivnost uglavnom ne zavisi od spoljašnjih uslova. Godine 1903. Marija i Pjer Kiri dobili su Nobelovu nagradu za hemiju.

1914. - Umro je srpski književni kritičar i istoričar književnosti Jovan Skerlić, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske kraljevske akademije, najuticajniji kritičar svog vremena. Diplomirao je na Velikoj školi u Beogradu i doktorirao u Lozani. Presudno je uticao na srpsku literaturu, boreći se za realizam i verodostojnost književnog dela. Prve radove objavio je u satiričnim i socijalističkim listovima, a zatim se visprenom kritikom - često beskompromisnom i presuditeljskom - najčešće oglašavao u "Srpskom književnom glasniku", koji je od 1905. do 1907. uređivao s Pavlom Popovićem, a potom do smrti sam. Dela: rasprave i studije "Pogled na današnju francusku književnost", "Uništenje estetike i demokratizacija umetnosti", "Francuski romantičari i srpska narodna poezija", "Srpska književnost u XVIII veku", "Omladina i njena književnost", "Istorija nove srpske književnosti", "Jakov Ignjatović", kraće studije, kritike i prikazi sakupljeni u devet knjiga pod naslovom "Pisci i knjige".

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 15. maj

1926. - Umro je poslednji turski sultan, Mohammed VI Vahideddin, koji je vladao od 1918. do 1922. godine.

1928. - Prvi put se pojavio u javnosti Diznijev crtani junak Miki Maus.

1930. - Ellen Church je prva stjuardesa koja je letela avionom.

1933. - Prvi put je u američkom Senatu uveden sistem ozuvučenja.

1945. - Jugoslavija je definitovno oslobođena od okupatora i jedinice Jugoslovenske armije slomile su i poslednji organizovani otpor neprijateljskih snaga u Drugom svetskom ratu. One su nemačkim trupama presekle odstupnicu, zarobile komandanta grupe armija E, general-pukovnika Aleksandera Lera (Alexander Loehr) - koji je u aprilu 1941. rukovodio bombardovanjem Beograda - i prinudile nemačke trupe na predaju. U četvorogodišnjem ratu, prema zvaničnim podacima jugoslovenskih vlasti, poginulo je milion i 706.000 Jugoslovena, a zemlja je porušena i opustošena.

1948. - Egipat, Liban, Sirija, Egipat u Saudijska Arabija udruženim snagama napadaju Izrael.

1957. - Velika Britanija je nad Božićnim ostrvima izvela probu svoje prve atomske bombe.

1966. - Otpočela je izgradnja hidroenergetskog i plovidbenog sistema "Đerdap" na Dunavu.

1970. - Izašao je poslednji album Bitlsa "Let It Be" u SAD-u.

1970. - Južna Afrika je isključena iz Olimpijskih igara.

1988. - Sovjetski Savez je otpočeo sa povlačenjem svojih trupa iz Avganistana.

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 16. maj

1532. - Ser Tomas Mor, engleski humanista i državnik, daje ostavku ne funkciju lorda kancelara kralja Henrija VIII.

1568. - Škotska kraljica Marija Stjuart pobegla je u Englesku, gde je posle dugog zatočeništva, po nalogu kraljice Elizabete, predata sudu i pogubljena.

1770. - Marija Antoaneta, kći Marije Terezije, udaje se za budućeg francuskog kralja Luja XVI. Narod ju je omrznuo zbog rasipničkog života i negativnog uticaja na kralja, nazvavši je Gospođom deficit, pa je pogubljena za vreme Francuske revolucije.

1792. - U Danskoj je zabranjena trgovina robljem.

1812. - Počeli su pregovori posle šestogodišnjeg rusko-turskog rata u kojem su Turci poraženi i primorani na velike ustupke Rusiji. U tom ratu Srbi su se borili na strani Rusije, pa je Bukureštanski mir, zaključen 28. maja 1812, predvideo da sultan amnestira srpske ustanike. Dogovoreno je i da turska vlada stupi u direktne pregovore s predstavnicima Srbije radi sporazuma o njenoj autonomiji u okviru Otomanskog carstva, ali su Turci 1813. napali Srbiju i ugušili Prvi srpski ustanak, iskoristivši zauzetost Rusije ratom protiv agresorske armije francuskog cara Napoleona I.

1881. - Prvi tramvaj na struju pušten je u saobraćaj u gradiću Lichterfelder, u blizini Berlina.

1898. - Rođen je srpski pisac Rastko Petrović, jedan od najoriginalnijih i najznačajnijih srpskih pesnika posle Prvog svetskog rata. U ratu je sa srpskom vojskom prošao albansku golgotu, posle čega je poslat u Francusku i u Parizu je diplomirao prava. U diplomatskoj službi bio je od 1923. - radio je u Rimu, a zatim u Vašingtonu, gde je umro 1949. Njegovi posmrtni ostaci preneti su u otadžbinu 1986. Pripadao je prvoj generaciji srpskih modernista i bio sinonim za temperamentnu i nekonvencionalnu literaturu. Njegova knjiga pesama "Otkrovenje" najznačajnije je delo srpske poezije između dva svetska rata. Pisao je i putopise s putovanja po Africi i Americi, a o Prvom svetskom ratu u romanu "Dan šesti". Ostala dela: roman "Burleska gospodina Peruna boga groma", lirska proza "Ljudi govore", putopis "Afrika", drama "Sibinjanke".

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 16. maj

1898. - Rođena je srpska književnica Desanka Maksimović, član Srpske akademije nauka i umetnosti, čija se topla, senzibilna, neposredna i muzikalna poezija odlikuje rodoljubljem i humanošću. Završila je Filozofski fakultet u Beogradu i bila profesor u Obrenovcu, Dubrovniku i Beogradu. Dela: zbirke pesama "Pesme", "Zeleni vitez", "Pesnik i zavičaj", "Otadžbino, tu sam", "Miris zemlje", "Tražim pomilovanje", "Nemam više vremena", "Pesme iz Norveške", "Letopis Perunovih potomaka", "Ničija zemlja", "Slovo o ljubavi", priče "Ludilo srca", romani "Otvoren prozor", "Ne zaboraviti", dečji roman "Pradevojčica", zbirka bajki i proze u stihu "Oraščići palčići", putopis "Snimci iz Švajcarske".

1917. - Srpski pisac Vladislav Petković Dis, jedan od najtalentovanijih srpskih pesnika, utopio se u Jonskom moru kod Krfa, kada je brod kojim se vraćao u otadžbinu u Prvom svetskom ratu torpedovala nemačka podmornica. S piscem Simom Pandurovićem, jednim od osnivača srpske moderne, uređivao je časopis "Književna nedelja". U Prvom svetskom ratu povukao se sa srpskom vojskom preko Albanije, posle čega je otišao u Francusku. Lirika mu je autentična, veoma senzibilna i fluidna, muzikalna u ritmu i emocijama, okrenuta unutarnjem životu, maštanju i halucinacijama. Njegov pesimizam iskazuje viziju smrti, zloslutnosti i dubok lični bol, a pesma "Možda spava" ubraja se u najizrazitija lirska ostvarenja simbolizma u srpskoj poeziji. Dela: zbirke pesama "Utopljene duše", "Mi čekamo cara".

1920. - Katolička crkva proglasila je Jovanku Orleanku sveticom.

1941. - Poslednji nemački vazdušni napad na Veliku Britaniju. Bombardovan je grad Birmingem.

1972. - U rad je pušten hidroenergetski i plovidbeni sistem "Đerdap", zajednički graditeljski poduhvat Jugoslavije i Rumunije. Sistem je koštao oko 400 miliona dolara, a elektroprivrede dveju zemalja dobile su 5,6 milijardi kilovat-časova struje godišnje.

1989. - Sovjetski predsednik Mihail Gorbačov i kineski predsednik Deng Xiaoping okončali su 30-godišnji prekid dobrih odnosa svojih dveju zemalja, nakon zvaničnog susreta u Pekingu.

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 17. maj

1395. - Kraljević Marko, najpopularnija ličnost srpskih narodnih pesama, poginuo je - kako svedoče oskudni istorijski podaci - kao turski vazal u bici na Rovinama protiv vlaškog vojvode Mirče. Kao najstariji sin i naslednik kralja Vukašina Mrnjavčevića, posle očeve pogibije 1371. u Maričkoj bici protiv Turaka, nastavio je da vlada srpskim oblastima oko Prizrena, Skoplja i Prilepa. Pouzdanih podataka o njegovom životu i vladavini gotovo da nema, ali je u narodnim pesmama predočen kao uzor junaštva, viteštva i čestitosti i zaštitnik nejakih od zuluma i nasilja.

1510. - Umro je Sandro Filipeti, poznat kao Sandro Botičeli, firentinski slikar kvatročenta i jedan od najoriginalnijih slikarskih genija u svekolikoj istoriji umetnosti. Bio je učenik slavnog Fra Filipa Lipija, a slikao je pod uticajem Antonija Polajuola, učenika Donatelovog i Učelovog. Stvarao je mahom religiozne i alegorijske kompozicije, ističući se specifičnim linijskim stilom, a naročito je poznat po likovima Bogorodica sa malim Hristom ("Magnifikat", "Madona sa knjigom"...). Najčuvenija dela: "Proleće" (Primavera), "Rađanje Venere", "Mars i Venera", "Judita", "Blagovesti", "Poklonjenje kraljeva", portreti itd; čuvene su i Botičelijeve ilustracije za Danteovu "Božanstvenu komediju".

1620. - Prvi ringišpil viđen je na vašaru u gradu Philippapolis, u Turskoj.

1884. - Aljaska postaje deo teritorije SAD-a.

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 17. maj


1917. - Umro je srpski vojskovođa, vojvoda Radomir Putnik, koji se kao sjajan strateg posebno iskazao u balkanskim ratovima i u Prvom svetskom ratu; bio je učesnik u svim srpskim ratovima od 1876. do 1916. U dva srpsko-turska rata, od 1876. do 1878, komandovao je Rudničkom brigadom i Veterničkim odredom. U srpsko-bugarskom ratu 1885. bio je načelnik Štaba Dunavske divizije, a 1890. postavljen je za pomoćnika načelnika Glavnog generalštaba. Tada je u program obuke starešina uveo rešavanje taktičkih zadataka na Višoj školi Vojne akademije, gde je predavao taktiku i generalštabnu službu. Komanda nad Šumadijskom divizijskom oblašću poverena mu je 1893, ali mu je 1895. oduzeta i 1896. je penzionisan pod sumnjom da sarađuje s Radikalnom strankom. Reaktiviran je 1903. i otad je kao načelnik Glavnog generalštaba i ministar vojske 1904, od 1906. do 1908. i 1912. rukovodio ratnim pripremama. Zahvaljujući umnogome upravo njemu, srpska vojska naoružana je brzometnim oružjem i teškom artiljerijom, utvrđena je njena doktrina, povećan je i obučen rezervni starešinski kadar, otvorene su oficirske škole rodova, obučeno je više generacija generalštabnih oficira, izrađeni ratni planovi i propisani postupci mobilizacije. U Prvom balkanskom ratu je kao načelnik Štaba Vrhovne komande znatno doprineo pobedi srpskih armija u neočekivanom sudaru s turskom vojskom u Kumanovskoj, a zatim u Bitoljskoj bici, u oktobru i novembru 1912. U Drugom balkanskom ratu 1913. pravovremeno je rasporedio i pripremio vojsku, predvidevši bugarski napad, što je bilo odlučujuće za trijumf u Bregalničkoj bici. U Prvom svetskom ratu 1914. veštim manevrisanjem i grupisanjem glavnine srpskih snaga doprineo je slamanju nadmoćnih austrougarskih trupa u Cerskoj i Kolubarskoj bici. Rukovodio je povlačenjem srpske vojske 1915. U toku povlačenja srpske vojske teško je oboleo i upućen je u Francusku na lečenje, gde je umro.

1928. - Otvorene su devete moderne Olimijske igre u Amsterdamu.

1932. - Kongres SAD-a menja ime ostrvu i svojoj koloniji Porto Rico u Puerto Rico.

1944. - General Dvajt Ajzenhauer, vrhovni komadant savezničkih snaga, određuje 5.jun za dan D.

1961. - Fidel Kastro ponudio je SAD-u da razmeni zarobljene iz Zaliva svinja za 500 buldožera.

1974. - Bajern iz Minhena osvaja 20. Kup Evrope u Fudbalu u Briselu.

1989. - Van Gogov "Portret dr Gašea" prodat je na aukciji slika za 825 miliona dolara.

1993. - Otkriven je novi Intelov Pentijum procesor.

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 18. maj

323. p. n. e. - Aleksandar Veliki, makedonski kralj i najveći vojskovođa starog veka, umro je u 32. godini života u Vavilonu.

1804. - Napoleon Bonaparta proglašen je za imperatora Francuske.

1860. - Republikanci proglašavaju Abrahama Linkolna za predsednika SAD-a.

1872. - Rođen je Bertrand Rasel, engleski filozof-logičar, matematičar i publicist, profesor na Oksfordu, u Pekingu i u SAD-u. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1950. godine.

1897. - U Dablinu je održan prvi festival irske muzike.

1900. - Velika Britanija proglašava protektorat nad Kraljevinom Tonga.

1951. - Ujedinjene Nacije sele svoje sedište u Njujork.

1954. - Stupa na snagu Evropska konvencija o ljudskim pravima.

1974. - Indija postaje šesta država sa atomskom bombom.

1978. - U Italiji je legalizovan abortus.

1988. - Bajer iz Leverkuzena osvaja 17. Kup UEFA u fudbalu.

1977. - Juventus osvaja šesti Kup UEFA u fudbalu.

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 19. maj

1568. - Engleska kraljica Elizabeta I izdala je naređenje da se uhapsi škotska kraljica Meri.

1890. - Rođen je srpski karikaturista Petar - Pjer Križanić, jedan od rodonačelnika srpske i jugoslovenske karikature, pisac i esejista, jedan od osnivača "Ošišanog ježa". U Beograd je došao 1922. i zaposlio se u "Novom listu", a 1923. prešao je u "Politiku".

1896. - Stigao je prvi automobil u Holandiju.

1906. - Italijanski kralj Viktor Emanuel i švajcarski predsedik otvorili su Simplonski tunel. Tunel prolazi ispod Simplonskog prevoja, između Italije i Švajcarske. Dug je 19.8 km, a izgradnja je trajala 1898-1906. godine.

1926. - Francusko vazduhoplovstvo bombardovalo je Damask u Siriji.

1930. - Bele žene dobile su pravo glasa u južnoj Africi.

1939. - Čerčil je potpisao britansko-ruski antifašistički pakt.

1943. - Berlin je proglašen gradom očišćenim od Jevreja ("Judenrien").

1967. - SAD su bombarodvale Hanoj.

1982. - Italijanska glumica Sofija Loren uhapšena je Napulju zbog neplaćanja poreza.

1992. - Proglašen je Zakon o vojsci Srpske Republike u Bosni i Hercegovini, čime je stvoren pravni okvir za vojsku koja je posle povlačenja JNA ostala da štiti Srbe u BiH.

1993. - Juventus osvaja 22. Kup UEFA u Torinu.

1994. - Umrla je Žaklina Buvije Kenedi Onazis u 64. godini.

1995. - Diplomirao je najmlađi doktor na svetu, 17-godišnji Balamurali Ambati.

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 20. maj

1349. - Državni sabor u srpskom prestonom gradu Skoplju usvojio je prvi deo Dušanovog zakonika, tj. "Zakonik blagovjernago cara Stefana", kako je glasio zvaničan naziv, kojim su utvrđena opšta načela uređenja tada najmoćnije države na jugoistoku Evrope. Pored odredaba ustavnog karaktera, Zakonik je regulisao prava staleža, štiteći i najniže staleže, a imao je i kazneno-pravne i procesno-pravne odredbe i odredbe iz porodičnog i naslednog prava. Zakonik je 1354. dopunjen drugim delom na Državnom saboru u Serezu. Rađen je na osnovu običajnog prava, crkvenog zakonodavstva i romejskog (vizantijskog) prava. Proklamovao je načelo zakonitosti - zakon je jači i od suprotne volje vladara. Sačuvano je 25 prepisa, ali original nije. Najstariji prepis iz 14. veka sačuvan je u srpskom manastiru u Strugi (sada je u Moskvi). Prizrenski prepis iz 15. veka čuva se u Prizrenskoj episkopiji.

1498. - Moreplovac Vasko da Gama stigao je u Kalkutu u Indiji.

1506. - Umro je moreplovac Kristofor Kolumbo, i to u nemaštini, u 56. godini života.

1521. - Injasio Lojola, osnivač jezuitskog reda, ozbiljno je ranjen od topovskog đuleta.

1799. - Rođen je francuski književnik Onore de Balzak, "kralj romansijera" - kako ga neretko nazivaju, pored Stendala najznamenitiji francuski romansijer 19. veka i rodonačelnik realističkog romana, snažan i plodan pisac čije nadasve originalno delo (oko 100 romana sa preko 2000 likova objedinjenih u "Ljudsku komediju") predstavlja jedno od najznačajnijih ostvarenja u svetskoj književnosti. Dela: "Čiča Gorio", "Izgubljene iluzije", "Šagrinska koža", "Evgenija Grande", "Sjaj i beda kurtizana", "Rođaka Beta", "Rođak Pons", "Banka Nisenžan", "Traganje za apsolutnim"...

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 20. maj

1825. - Šarl X Burbon postaje francuski kralj. Oslanjajući se na stranku ultrarojalista, sproveo je niz nazadnih mera koje su dovele do Julske revolucije 1830. godine u kojoj je i svrgnut sa prestola.

1867. - Britanski parlament odbija zakon Džona Stjuarta Mila o pravima žena.

1874. - Levi Štraus izbacuje na tržište prve farmerke sa bakarnim nitnama po ceni $13.50 ľa tuce.

1900. - U Parizu su otvorene druge moderne Olimpijske igre koje su trajale pet meseci.

1910. - Sahranjen je engleski kralj Edvard VII, sin kraljice Viktorije. Bio je protivnik tradicionalne spoljne politike "sjajne izloacije" i zagovornik osnivanja Antante.

1927. - Saudijska Arabija postaje nezavisna od Velike Britanije.

1932. - Amelia Earhart je prva žena koja je sama preletela Atlantik.

1939. - Kompanija Pan Am uvodi redovne poštanske i putničke letove preko Atlantika.

1944. - Raspuštena je komunistička partija u SAD-u.

1967. - BBC je zabranio emitovanje pesme "A Day in the Life" Bitlsa zbog toga što se u njoj popularizuje droga.

1991. - Sovjetski parlament doneo je zakon kojim je stanovništvu omogućeno da slobodno putuje u inostranstvo.

1992. - Indija je samostalno lansirala svoj prvi satelit.

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 21. maj

- Danas je praznik Sveti Jovan Bogoslov, apostol i jevanđelist. Jovan je bio sin ribara Zevedeja i majke Salomije. Sa svojim bratom Jakovom krenuo je za Hristom i nikada ga više nije napustio. Jedini je sa svetom Bogomajkom ostao pod krstom raspetoga Gospoda, a potom je brižno čuvao i služio svetoj Devi sve do njenog uspenija. Kasnije je otišao u Efes i, nadahnuto propovedajući, mnoge je prebratio u hrišćanstvo. U progonstvu na ostrvu Patmos napisao je čuveno Jevanđelje i Otkrivenje. Kada je sveti Jovan imao više od sto godina, izašao je sa svojih sedam učenika iz Efesa i naredio im da iskopaju grob u obliku krsta. Potom je starac legao u grob i njegovi učenici su ga sahranili. Vernici su kasnije otvorili Jovanov grob, ali telo nije bilo u njemu. Jedino se, svake godine 21. maja (8. maja po starom kalendaru), od njegovog groba dizao neki sitni prah, mirisan i lekovit. Tim prahom narod je lečio mnoge bolesti.

427. p. n. e. - Rođen je Platon, veliki helenski filozof, učenik Sokratov i učitelj Aristotelov. Bio je osnivač filozofske škole (Akademije) u Atini. Dela: "Država", "Ijon", "Gozba", "Fedar"...

1602. - Kapetan Bartholomew Gosnold prvi put je uočio Martine vinograde.

1819. - U Njujorku je predstavljen prvi bicikl.

1826. - Rođen je crnogorski knez Danilo, prvi svetovni vladar Crne Gore, naslednik Petra II.

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 21. maj


1840. - Novi Zeland postaje engleska kolonija.

1845. - Rođen je srpski glumac Toša Jovanović, član Narodnog kazališta u Zagrebu i Narodnog pozorišta u Beogradu, jedan od najvećih srpskih glumaca 19. veka. Posebno se istakao ulogama heroja i ljubavnika. Kao prvi glumac iz Srbije, gostovao je u Budimpešti.

1908. - U Čikagu je premijerno prikazan prvi horor film - "Doktor Džekil i mister Hajd".

1922. - "On the Road to Moscow" postaje prvi crtani film koji je dobio Pulicerovu nagradu.

1945. - Uhapšen je nemački ratni zločinac Hajnrih Himler.

1945. - Venčali su se glumica Lorin Bekol i glumac Hemfri Bogart.

1950. - Vijetnamske trupe Ho Ši Mina napale su Kambodžu.

1979. - Elton Džon postaje prvi rok muzičar sa Zapada koji je uživo nastupao u SSSR-u.

1969. - Sirhan Sirhan, ubica Roberta Kenedija, osuđen je na smrt.

1975. - Borusija osvaja četvrti Kup UEFA.

1982. - Britanske trupe iskrcale su se na Folklandska ostrva.

1991. - Poginuo je prilikom atentata Radživ Gandi, indijski premijer (1984-1991), u 46. godini života.

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 23. maj

1430. - Burgundinci su uhvatili Jovanku Orleanku kraj Kompjenja. Kasnije su je prodali Englezima, koji su je živu spalili u Ruanu 1431. godine.

1536. - Papa Paul III osniva inkviziciju - crkveni sud katoličke crkve - u Portugalu.

1785. - Bendžamin Frenklin objavljuje svoj novi pronalazak - bifokalna stakla.

1853. - Buenos Ajres dobija nezavisnost od Argentine. Ponovo će postati sjedinjeni 1859. godine.

1886. - U Berlinu je umro je Leopold Ranke, nemački istoričar. Bavio se uglavnom istorijom zapadne Evrope, ali je po podacima dobijenim od Vuka Stefanovića Karadžića, napisao i istoriju prvog srpskog ustanka - "Srpsku revoluciju". Ostala dela: "Istorija Francuske", "Istorija Engleske", "Rimske pape", "Nemačka istorija za vreme reformacije"...

1900. - Osnovan je Associated Press - američka novinska agencija u Njujorku. Osnovana je kao savez listova radi zajedničkog pribavljanja vesti.

1922. - Volt Dizni inkorporira svoju prvu filmsku kompaniju - "Laugh-O-Gram Films".

1937. - Umro je u 97. godini Džon Dejvison Rokfeler, američki industrijalac i veliki finansijski magnat; godine 1870. osnovao je petrolejski trust Standard Oil Company, a potom je ustanovio Rokfelerovu zadužbinu iz koje se pomažu medicinske i druge nauke.

1939. - Dmitrij Šostakovič, ruski kompozitor, postavljen je za profesora na Lenjingradskom konzervatorijumu.

1945. - Vinston Čerčil daje ostavku na mesto premijera Velike Britanije.

1945. - Nacistički vođa Hajnrih Himler izvršio je samoubistvo u zatvoru u Luneburgu u Nemačkoj.

1951. - Rođen je Anatolij Karpov, svetski šampion u šahu u periodu 1975-1985.

1970. - Američki bend Grateful Dead's prvi put nastupa van SAD-a, u Engleskoj.

1970. - Umro je srpski pozorišni i filmski režiser, scenograf i glumac slovenačkog porekla Bojan Stupica, čija se režija odlikovala bogatstvom duha i mašte, smelom izražajnošću i izrazitom kreativnošću. Radio je u više naših pozorišta, najduže u Beogradu (Jugoslovensko dramsko pozorište, Atelje 212, Narodno pozorište) i znatno je doprineo razvoju pozorišne umetnosti u nas. Režija: pozorišni komadi "Dundo Maroje", "Leda", "U agoniji", "Aretej", "Kavkaski krug kredom", "Ribarske svađe", "Krvave svadbe", "Opera za tri groša", "Idiot", "Poseta stare dame", "Sveta Ivana", "Glorija", "Madam San-Žen", "Dantonova smrt", "Jaje", "Bogojavljenska noć", "Braća Karamazovi", filmovi "Jara gospoda", "U mreži".

1984. - Anderleht osvaja 13. Kup UEFA u Londonu.

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 24. maj

- Danas je Dan slovenskih prosvetitelja Ćirila i Metodija, Grka iz Soluna, osnivača slovenske književnosti i tvoraca prvog slovenskog pisma - glagoljice. To pismo stvoreno je prilagođavanjem grčke azbuke slovenskim glasovnim potrebama. Na glagoljicu su Ćirilo i Metodije preveli više crkvenih knjiga. U prosvetiteljskom radu u Velikoj Moravskoj, gde ih je na molbu kneza Rastislava poslao vizantijski car Mihailo III, naišli su na veliki otpor nemačkih crkvenih velikodostojnika, pa su morali da idu u Rim kako bi se pravdali pred papom. Posle Ćirilove smrti u Rimu, Metodije je nastavio misionarski rad u Moravskoj i Panoniji. Kad je umro, njegovi učenici su proterani iz Moravske, ali su nastavili rad među Južnim Slovenima.

1543. - U Poljskoj je umro Nikola Kopernik, slavni reformator astronomije koji je umesto geocentričnog postavio heliocentrični sistem sveta.

1738. - Osnovana je metodistička crkva. Ona broji oko 25 miliona vernika, a deli se na veslijevce i kalviniste.

1830. - Napisana je pesma "Mary Had A Little Lamb".

1850. - Rođen je srpski revolucionar Afanasije Stojanović, jedini učesnik Pariske komune među Južnim Slovenima, koji je 1871. ranjen na barikadama. Posle propasti Komune, vratio se u Srbiju, gde je dvaput zatvaran, potom se sklonio u Austriju, a zatim u Rusiju, gde je umro i sahranjen uz najveće vojne počasti.

1862. - Otvoren je Vestminsterski most na Temzi u Londonu.

1899. - U Bostonu je otvorena prva radionica za popravku automobila.

1899. - Rođen je srpski arhitekta Branislav Kojić, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske akademije nauka i umetnosti, projektant Umetničkog paviljona na Kalemegdanu i starog dela palate "Borba". Jedan je od osnivača i dugogodišnjih predsednika Grupe arhitekata modernog pravca posle Prvog svetskog rata. Dela: "Poljoprivredne zgrade", "Industrijska arhitektura", "Stara gradska i seoska arhitektura u Srbiji", "Seoska arhitektura i rurizam".

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 24. maj

1903. - Rođen je Aram Hačaturijan, jermenski kompozitor. Njegovo stvaranje, osnovano uglavnom na jermenskom muzičkom folkloru, odlikuje se bogatstvom ritmike i instrumentalnih boja. Glavna dela: baleti "Gajane", "Spartak", koncerti za klavir, violinu i orkestar, simfonije, kamerna muzika...

1905. - Rođen je Mihail Šolohov, jedan od značajnijih ruskih pisaca. Roman "Tihi Don", na kojem je radio punih 15 godina, veličanstvena je epopeja života donskih Kozaka 1912-1922, nezaboravna slika revolucije. Dobio je Nobelovu nagradu za književnost 1966. godine. Dela: "Priče sa Dona", "Azurna stepa", "Nauka mržnje"...

1915. - Tomas Edison otkrio je aparat pomoću kojeg je bilo moguće snimati telefonske razgovore.

1916. - U Velikoj Britaniji je uvedena regrutna obaveza.

1921. - Izabran je prvi parlament u Severnoj Irskoj.

1926. - Otvorena je Univerzitetska biblioteka u Beogradu, čija gradnja je uz pomoć Karnegijeve zadužbine započeta 1921, a završena 1924. Bila je to prva zgrada u Srbiji namenski građena za biblioteku. Naziv Univerzitetska biblioteka "Svetozar Marković" dobila je 1946.

1931. - Prvi put je jedan voz opremljen klima-uređajem.

1954. - Osnovana je nemačka avio-kompanija Lufthansa.

1954. - IBM je predstavio vakuumsku cev - "elektronski mozak" - koja je mogla da obavlja deset miliona operacija na čas.

1993. - Posle 30-godišnjeg građanskog rata, Eritreja je izdejstvovala nezavisnost od Etiopije.

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 25. maj

1810. - Argentina dobija nezavisnost od Španije.

1840. - U Srbiji je uveden javni poštanski saobraćaj otvaranjem prve pošte u Beogradu u zdanju na Kalemegdanu. Pošta je otpremana u unutrašnjost sredom i subotom.

1844. - "Baltimore Patriot" je objavio prvu vest koja je preneta telegrafskim putem; zapravo, na današnji dan prvi put je pušten u saobraćaj električni telegrafski aparat, i to između Baltimora i Vašingtona.

1895. - Oskar Vajld, engleski književnik, osuđen je na dve godine zatvora zbog protivprirodnog bluda.

1911. - U revoluciji u Meksiku svrgnut je sa vlasti predsedik Dijaz.

1929. - U Narodnom pozorištu u Beogradu izvedena je premijera "Gospođe ministarke" Branislava Nušića. Reditelj je bio Vitomir Bogić, a scenograf Ananije Verbicki. Naslovnu rolu tumačila je Žanka Stokić, kojoj je Nušić unapred namenio ulogu.

1944. - Pod šifrom "Konjički skok" Nemci su u Drugom svetskom ratu počeli vazdušni desant na Drvar, u nameri da unište Vrhovni štab Narodnooslobodilačke vojske i partizanskih odreda Jugoslavije. Grad je snažno bombardovan, posle čega su se spustili nemački padobranci i jedrilice, a ka Drvaru su nadirale jake snage iz Knina, Bihaća, Banja Luke, Jajca i Livna. Jedinice oko Vrhovnog štaba, uključujući Šestu ličku brigadu koja je u Drvar stigla ubrzanim maršem, pružile su snažan otpor, nanele padobrancima znatne gubitke i omogućile izvlačenje Vrhovnog štaba, a Prvi proleterski i Peti korpus su bočnim udarima poremetili nemačku operaciju

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 25. maj

1946. - Abdulah Husein je proglašen za jordanskog kralja. Istog dana Jordan je dobio nezavisnost od Britanije.

1949. - Kineska Crvena armija okupira Šangaj.

1962. - Umrla je srpska slikarka Zora Petrović, profesor Akademije likovnih umetnosti u Beogradu, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Slikarstvo je učila kod Ljube Ivanovića, Mila Milunovića i vajara Đorđa Jovanovića, a potom se usavršavala u Pešti i Parizu. Odlikuje je snažan temperament i strastan kolorit. Pretežno je slikala aktove i žene iz naroda. Njeno monumentalno figuralno slikarstvo naslanja se na tradiciju srednjovekovnih srpskih fresaka i boje i oblike našeg podneblja.

1963. - Čad, Mauritanija i Zambija formirale su Afričku uniju.

1968. - Američki bend Rolling Stones izbacio je singl "Jumping Jack Flash".

1973. - Borusija osvaja drugi Kup UEFA.

1978. - Pojavio se film "Ratovi zvezda".

1981. - Umro je roker Džejms Braun u 55. godini života od srčanog udara.

1983. - Pojavio se film "Povratak Džedaja" ("Ratovi zvezda 3").

1989. - Mihail Gorbačov je izabran za predsednika Sovjetskog Saveza.

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 26. maj

1799. - Rođen je Aleksandar Sergejevič Puškin, veliki ruski pesnik romantičar, koji se, međutim, smatra i začetnikom realističkog pravca u ruskoj književnosti. Stojeći na početku ruskog realizma, Puškin je odmah dao roman, i to u stihovima, "Evgenije Onjegin". U oblasti drame, njegov "Boris Godunov" predstavlja značajno delo ne samo ruske dramske literature nego i svekolikog ruskog realizma. Kada je reč o Puškinovom dramskom stvaralaštvu, ne bi trebalo zaobići ni dramu "Mocart i Salijeri". Puškin je pisao i poeme ("Cigani", "Poltava", "Bakarni konjanik"), pripovetke ("Kapetanova kći", "Stanični nadzornik"...), ali čini se da je ovaj pangenijalni ruski duh nenadmašan ipak pre svega u oblasti lirske poezije; pomenimo samo njegova najčuvenija lirska ostvarenja: "Voleo sam vas...", "Posvećeno*** (A. P. Kern)", "Zimsko veče", "Zimski put", "Prorok", "Sužanj", "Arion", "Taljige života", "Podigoh spomenik", "Eho", "Oprosti snove ljubomorne moje..."

1805. - Napoleon je krunisan za kralja Italije.

1877. - Rođena je američka igračica Isidora Dankan, žena ruskog pesnika Sergeja Jesenjina. Unela je novine u plesnu umetnost, a osnovni princip te umetnosti bio je da telo i plesni pokreti moraju biti slobodni i predstavljati odraz unutrašnjeg doživljaja. Osnovala je nekoliko baletskih škola u Americi i Evropi.

1896. - Krunisan je poslednji ruski car - Nikolaj II.

1946. - U SAD-u je patentirana hidrogenska bomba. Reč je o bombi koja oslobađa ogromne količine nuklearne energije pri vrlo visokim temperaturama. Kao "upaljač" hidrogenske bombe služi atomska bomba.

1955. - U prvu službenu posetu Jugoslaviji predstavnika ŠSR posle 1948. i kampanje Informbiroa, u Beograd je doputovala državno-partijska delegacija s prvim sekretarom Centralnog komiteta sovjetske Komunističke partije, Nikitom Hruščovom, na čelu. Razgovori u Beogradu i na Brionima završeni su potpisivanjem Beogradske deklaracije u kojoj su sadržani principi odnosa dveju država.

1978. - Otvoren je prvi legalni kazino u Atlantik sitiju.

1984. - Postavljen je rekord u održavanju frizbija u vazduhu - 1672 sekunde.

1993. - Olimpik iz Marseja osvojio je 38. Evropski kup u fudbalu.

1994. - Popularni pevač Majkl Džekson oženio se ćerkom Elvisa Prislija, Lizom Meri Prisli.

1998. - Skupština Srbije usvojila je Zakon o Univerzitetu, kojim je Vlada Srbije postala ovlašćena da postavlja rektora, dekane, univerzitetske i fakultetske upravne i nadzorne odbore, čime je poništena univerzitetska autonomija.

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 27. maj

927. - Umro je bugarski car Simeon Veliki, najveći vladar tzv. Prvog Bugarskog carstva. Za njegove vladavine, u Bugarskoj su se učvrstili feudalni odnosi, ali je to u isti mah bio i početak slabljenja Bugarske, jer je upravo tada otpočeo sa delovanjem i pokret bogumila. Car Simeon je naneo oslabljenoj Vizantiji više poraza, osvojio je Trakiju, Makedoniju i Albaniju, prodro do Korintskog zaliva i 922. opseo Carigrad. Takođe je 924. osvojio i Rašku, a u pokušaju da osvoji Hrvatsku, osujetio ga je hrvatski kralj Tomislav.

1647. - Prvi put je jedna žena pogubljena pod optužbom da je veštica. Bila je to Achsah Young iz Masačusetsa.

1679. - U Engleskoj je donet Habeaus Corpus Act - zakon po kojem se o svakom nalogu za hapšenje mora u roku od tri dana doneti sudska odluka o tome da li je nalog za hapšenje zasnovan na zakonu ili nije. Jedan je od najznačajnijih zakona koji se bave zaštitom ličnih sloboda građana.

1703. - Ruski car Petar Veliki osnovao je Sankt Peterburg.

1840. - Umro je Nikolo Paganini, italijanski virtuoz na violini i kompozitor. Smatran je nenadmašnim majstorom violinske tehnike, a oduševljavao je slušaoce do te mere da su mu pridavane i magične moći.

1842. - Objavljen je ustav Družtva srbske slovesnosti (Društvo srpske slovesnosti) - preteče Srpske kraljevske akademije, odnosno Srpske akademije nauka i umetnosti - koje su 1841. u Beogradu osnovali Jovan Sterija Popović i Atanasije Nikolić. Ustavom su definisani glavni ciljevi Društva: usavršavanje srpskog jezika i širenje nauka na srpskom jeziku. Prvi članovi Društva bili su - uz predsednika, popečitelja (ministar) prosvete Stefana Radičevića - i Dimitrije Isailović, Stefan Marković, Jovan Stejić, Sima Milutinović Sarajlija, Isidor Stojanović i Dimitrije Tirol. Društvo je suspendovano u januaru 1864. zato što je za članove izabralo Đuzepea Garibaldija, Nikolaja Černiševskog i Aleksandra Hercena. Rad Društva obnovljen je u julu 1864. pod nazivom Srbsko učeno družtvo, od novembra 1886. naziva se Kraljevsko-srpska akademija, od 1887. Srpska kraljevska akademija, a posle Drugog svetskog rata i dolaska komunista na vlast, Srpska akademija nauka. Naziv Srpska akademija nauka i umetnosti ustanovljen je 1960.

Na današnji dan...

Dogodilo se na današnji dan - 27. maj

1868. - Rođen je srpski pisac Aleksa Šantić, autor antologijskih pesama "Ostajte ovde", "Emina", "Veče na školju". Pripadao je mostarskom krugu oko književnog lista "Zora", koji je pokrenuo s Jovanom Dučićem i Svetozarom Ćorovićem. U Mostaru je osnovao srpsko pevačko društvo "Gusle". U vreme Aneksione krize izazvane 1908. austrougarskom okupacijom Bosne i Hercegovine, pobegao je u Italiju, a zatim je bio poslanik u Bosanskom saboru. U Prvom svetskom ratu austrougarske vlasti su ga hapsile kao istaknutog srpskog nacionalistu. U početku je pisao pod uticajem srpskih pesnika Branka Radičevića, Jovana Jovanovića Zmaja i Vojislava Ilića, ali je potom izgradio vlastiti pesnički izraz, karakterističan po elegičnim motivima i rodoljubivim temama. Njegovi stihovi su muzikalni a pesme osećajne, pune ljubavi za nacionalno i socijalno potlačene, s jakim revoltom protiv tiranije. Ogledao se i u drami i prevodio s nemačkog i češkog. Dela: drame "Hasanaginica", "U magli", "Anđelija", prevod "Lirskog intermeca" Hajnriha Hajnea.

1883. - Krunisan je ruski car Aleksandar III u Moskvi.

1909. - Rođen je srpski istoričar umetnosti Svetozar Radojčić, profesor Filozofskog fakulteta u Skoplju do 1941. i u Beogradu od 1945, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Modernim i širokim shvatanjima i sjajnim analizama, kao naučnik i pedagog snažno je podstakao srpsku istoriografiju. Autor je niza značajnih studija srpske srednjovekovne umetnosti u kojima je posebno osvetlio veze s umetnošću Romeje (Vizantija) i zapadne Evrope. Dela: "Portreti srpskih vladara u srednjem veku", "Stare srpske minijature", "Umetnički spomenici manastira Hilandara"...

1921. - Posle 84 godine provedene pod britanskom kontrolom, Avganistan dobija suverenitet.

1927. - Tomas Masarik, književnik, filozof i profesor, izabran je za predsednika Čehoslovačke.

1930. - Richard Drew je otkrio samolepljivu traku (preteču današnjeg selotejpa).

1933. - Volt Dizni je objavio "Tri praseta".

1943. - Nadomak Žabljaka se u Drugom svetskom ratu spustila vojna delegacija britanske vrhovne komande radi uspostavljanja veza sa Narodnooslobodilačkom vojskom Jugoslavije i pripreme za dolazak glavnih britanskih predstavnika.

1964. - Inter iz Milana je osvojio 9. Evropski kup. Tačno godinu dana kasnije, na današnjni dan 1965. godine, ponovio je uspeh, osvojivši i 10. Evropski kup u fudbalu.

1997. - Ruski predsednik Boris Jeljcin potpisao je istorijski ugovor sa NATO.